پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله میفرماید:
93. المهدی منی، اجلی الجبهه، افنی الانف
مهدی از من است. پیشانی باز و نورانی و بینی کشیده و باریک دارد.[1]
94. المهدی من ولدی، وجهه کالقمر الدری، اللون لون غربی، و الجسم جسم اسرائیلی
مهدی از نسل من است. سیمایش چون ماه تابان و چهرهاش گرد و درخشان است. رنگش عربی (گندم گون) و جسمش اسرائیلی (راست قامت و تا حدی بلند قد) است.[2]
95. وجهه کالدینار، اسنانه کالمنشار، و سیفه کحریق النار
چهرهاش چون دینار (گرد و گلگون)، دندانهایش چون شانه (ظریف، منظم و جدا از هم)، و شمشیرش چون شعله آتشی است.[3]
96. المهدی طاووس اهل الجنه، علیه جلابیب النورم
مهدی طاووس اهل بهشت است که هالهای از نور او را احاطه کرده است.[4]
رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله سیمای درخشان آن حضرت را به روز قیام پیروزمندانهاش چنین ترسیم میفرماید:
97. کانه رجل من شئوءه، علیه عباءتان قطوانیتان
گویی مردی است از شنوءه و بر دوش او دو عباست از قطوان [5]
شنوءه منطقه ایست در یمن که قبیله ازُد به آنها منسوب است. مردان این منطقه در زیبایی ضرب المثل هستند. و قطوان نام محلی در کوفه و محل دیگری در سمرقند است.
98. اکحل العینین، کث اللحیه، علی خده الایمن خال
دیدگان مبارکش سرمه کشیده، محاسن مبارکش پرمو، و بر گونه راست او خالی جذاب است.[6]
امیرمؤمنان علیهالسلام میفرماید:
99. المهدی اقبل اجعد، هو صاحب الوجه الاقمر، و الجبین الازهر، صاحب الشامه و العلامه. العالم الغیور المعلم المخبر بالاثار
مهدی دیدگانی مشکلی، موهایی پرپشت، چهرهای چون ماه تابان، پیشانی باز و درخشان، خالی (بر گونه راست) و نشانی (چون مهر نبوت در میان دو کتف) دارد.[7]
100. ضخم البطن، ازبل الفخذین، براق الثنایا، عریض ما بین المنکبین
شکمی چاق، اندامی متناسب، دندانهایی شفاف، و شانههایی پهن دارد [8]
101. حسن الوجه، حسن الشعر، یسیل شعره علی منکبیه، و نور وجهه یعلو سواد لحیته
چهرهای زیبا و موهایی جاذب دارد که بر شانههایش فرو ریخته، و درخشندگی چهرهاش بر مشکی محاسن شریفش غلبه میکند.[9]
آنگاه امیرمؤمنان به برخی از صفات معجز آسایش اشاره کرده میفرماید:
102. یومیء للطیر فیسقط علی یده، و یغرس قضیبا فی الارض فیخضرو یورق
به مرغ نگاه میکند، به دست مبارکش میافتد. چوب را میکارد، سبز میشود و برگ میآورد.[10]
103. سیاتی الله بقوم یحبهم و یحبونه و یملک بینهم من هو غریب، و هو المهدی، احمر الوجه، بشعره صهوبه یملا الارض عدلا بلا صعوبه، یعتزل فی صغره عن امه و ابیه
خداوند قومی را میآورد که آنها را دوست میدارد و آنها خدای تبارکوتعالی را دوست میدارند، کسی بر آنها حکومت میکند که از نژاد آنها نیست، و او مهدی است، که چهرهای گلگون و موهایی طلایی دارد. بدون رنج و مشقت، عدالت را در پهنه گیتی بگسترد. در خردسالی از پدر و مادرش گوشهگیری میکند.[11]
104. یخرج رجل من ولدی فی آخرالزمان، ابیض مشرب حمزه. مبدح البطن عریض الفخذین، عظیم مشاش المنکبین، بظهره شامتان: شامه علی لون جلده، و شامه علی شبه شامه النبی صلیاللهعلیهوآله
مردی از فرزندان من در آخرالزمان ظهور میکند که صورتی نقره فام و چهرهای گلگون دارد، که شکمش چاق، رانهایش پرگوشت و شانههایش عریض است. در پشت او دو علامت هست که یکی به رنگ پوست و دیگری شبیه مهر نبوت است.[12]
امام حسین علیهالسلام میفرماید:
105. تعرفون المهدی بالسکینه و الوقار، و بمعرفه الحلال و الحرام، و بحاجه الناس الیه، ولایحتاج الی احد!
مهدی را با سکینه و وقار، شناخت حلال و حرام، نیاز همگان به او، و بینیازی او از همه، خواهید شناخت.[13]
این نشانههای ظاهر در ائمه دین از الطاف بیکران حضرت احدیت است که احدی به اشتباه نیفتد و امر بر کسی مشتبه نشود.
عنایات بیکران حضرت پروردگار در حق ائمه هدی در سطحی بود که خیلیها قدرت تحمل آن را نداشتند و درنتیجه در حق آنها به اشتباه افتاده به غلط نسبت الوهیت میدادند.
علی بن قدامه در محضر امیرمؤمنان علیهالسلام عرضه داشت: تو خود مطلب را روشن ساختی، اگر تو خود سخن را قطع نمیکردی، ما میگفتیم: جز تو خدایی نیست!!! امیرمؤمنان علیهالسلام در پاسخ فرمود:
106. لا تعجب تهلک بما تسمع. نحن مربوبون لا ارباب، نکحنا النساء، و حمتنا الارحام، و حملتنا الاصلاب. و علمنا ما کان و ما یکون و ما فی السماوات و الارضین بعلم ربنا... فنحن بذلک اختصاصا مخصوصون... نحن و ابنای شبرا و شبیرا و امهما الزهراء، و الائمه فیها واحداً واحداً الی القائم، من عین شربنا و الیها وردنا... اسالونی واسالوا الائمه من بعدی، فلم یخل منهم عصر من الاعصار حتی قایم القائم.. فاشهدوا شهاده اسالکم عند الحاجه: علی بن ابیطالب نور مخلوق، و عبد مرزوق، من قال غیر هذا لعنه الله!
تعجب نکن که هلاک میشوی، ما بندهایم چون شما، ازدواج میکنیم. در رحم مادر و صلب پدر قرار میگیریم، با این تفاوت که آنچه در آسمانها و زمین انجام یافته و یا به وقوع خواهد پیوست، خدا به ما یاد داده است، این دانشها مخصوص ماست: من، حسن، حسین، مادرشان زهرا و امامان بعدی، یکی پس از دیگری، تا مهدی، همه از یک سرچشمه آب خوردهایم و علوم همه ما به یک نقطه برمیگردد. چه از من بپرسید یا از امامان بعدی بپرسید (علوم ما یکی است)، هرگز هیچ عصری تا قیام قائم، از ما خالی نخواهد بود. این اعتراف را از من بشنوید و گواه باشید که روزی شما را گواه خواهم گرفت: علی بن ابیطالب نوری مخلوق، و بندهای مرزوق است، هر کس جز این را بگوید، لعنت خدا بر او باد [14]
یکبار دیگر در همین رابطه فرمود:
107. قولوا فینا ما شتم، واجعلونا مربوبین
ما را بنده خدا بدانید و آنگاه در حق ما هر چه خواستید بگویید [15]
و در حق غالیان فرمود:
108. تغلو طائفه من شیعتی حتی یتخذونی ربا!.. و انی بریء مما یقولون
گروهی از شیعیان در حق من غلو کرده، نسبت ربوبیت به من میدهند من از گفته آنها بیزارم [16]
این بیزاری، چون بیزاری خدا و پیامبر از مشرکان است و در همین مقدار برای کسانی که به دنبال حق و حقیقت باشند، کفایت است.
آری این است واقعیت امامان معصوم و حجتهای پروردگار و مشعلهای هدایت.
امام باقر علیهالسلام میفرماید:
109. وجهه کوکب دری مشرب بحمره
چهره او سرخ فام و چون ستارهای درخشان است.[17]
110. بالقائم علامات: داء الحزاز براسه وشامه تحت کتفه الایسر، تحت کتفیه ورقه مثل الآس
برای قائم علامتهایی هست: بر موی سرش علامتی چون نخاله، و علامتی (شبیه مهر نبوت) زیر شانه چپش، و علامتی زیر هر دو شانهاش چون برگ آس.[18]
111. فیش عره قطط افرق الثنایا، ابلجها، واضح الجبین
موهایش پرپشت، دندانهای ثنایایش براق و از هم جدا، پیشانی مبارکش باز و درخشان.[19]
112. مشرف الحاجبین، غائر العینین من سهر اللیالی، بوجهه اثر
ابروهایش بهطرف صورتش فرو هشته، دیدگانش از شب زندهداری فرو رفته، بر گونهاش نشانی (خالی) هست [20]
امام صادق علیهالسلام میفرماید:
113. انه من اعظم البلیه ان یخرج الیهم صاحبهم شابا، و هم یحسبونه شیخاً کبیرا!
از امتحانات بزرگ خداوندی است که صاحبشان به صورت جوانی نورس ظاهر شود، در حالی که آنها او را پیری کهنسال تصور میکنند.[21]
114. ان فی صاحبالزمان شبها من یونس: رجوعه فی غیبته بشرخ الشباب
در صاحبالزمان نشانی از حضرت یونس هست، و آن اینکه بعد از غیبتش به صورت جوانی نورس ظاهر میشود.[22]
115. حسن الوجه، آدم، اسمر، مشرب بحمره
صورتی زیبا، گندمگون، و چهرهای گلگون [23]
116. ازج، ابلج، ادعج، اعین، اشم الانف، افنی اجلی
ابروهایی کشیده، صورتی نیکو، دیدگانی مشکی، بینی باریک و نیکو خمیده، و پیشانی باز و درخشان.[24]
117. المهدی خاشع لله کخشوع الزجاجه
مهدی در برابر پروردگارش چون شیشه خاشع است.[25]
شاید تشبیه به شیشه از جهت تسلیم و عدم مقاومت آن باشد.
118. ان القائم اذا خرج کان فی سن الشیوخ و منظر الشباب، قویا فی بدنه، لومد یده الی اعظم شجره علی وجه الارض لقلعها، ولو صاح بالجبال تد کد کت صخورها، لایضع یده علی عبد الا صار قلبه کزبر الحدید.
قائم عجلاللهتعالیفرجه هنگامی که ظهور کند، در سن کهولت خواهد بود ولی با سیمای جوانی و نیروی عضلانی، آنچنان نیرومند خواهد بود که اگر قویترین درخت روی زمین را با دست مبارکش بکشد، از ریشه و بن برمیکند. و اگر بر کوهها بانگ بزند، سنگهایش فرو ریزد. اگر بندهای را با دست مبارکش نوازش کند، قلبش چون قطعه آهن محکم و استوار میگردد.[26]
زیرا اولاً دعایش مستجاب است، ثانیاً از ولایت تکوینی برخوردار است، از این رهگذر هرگونه بخواهد در جهان طبیعت تصرف میکند، و آنچه از خداوند بخواهد، خدای تبارکوتعالی برمیآورد.
119. لیس بالطویل الشامخ، ولا بالقصیر اللازق بل مربوع القامه، مدور الهامه، واسع الصدر، صلت الجبین مقرون الحاجبین، علی خده الایمن خال کانه فتات المسک علی رضراضه العنبر!
راست قامت ولی نه دراز قد، چهارشانه ولی نه کوتوله، سیمایی گرد، سینهای فراخ، پیشانی باز، ابروانی به هم رسیده، خالی بر گونه راست چون دانه مشک که بر قطعه عنبر ساییده.[27]
120. ان ابی – ای الباقر علیهالسلام – لبس درع رسول الله صلیاللهعلیهوآله وکانت تسحب علی الارض. و انی لبستها فکانت و کانت و آنها تکون من القائم مشمره کما کانت من رسول الله صلیاللهعلیهوآله کانه یرفع نطاقها بحلقتین.
پدرم (امام باقر علیهالسلام) زره را بر تن کرد، روی زمین کشیده شد، من نیز آن را پوشیدم بر زمین کشیده شد (یعنی به قامت ما بلند بود) ولی قائم عجلاللهتعالیفرجه آن را میپوشد برای او متناسب خواهد بود (گویی به قامت او ساخته شده) و مانند رسول الله صلیاللهعلیهوآله راحت و سبک خواهد بود، گویی به وسیله دو حلقه از کمرش به بالا کشیده میشود.[28]
یعنی: وقت ظهور، که زره پیامبر صلیاللهعلیهوآله را به تن میکند فرز و چابک خواهد بود و آن زره دست و پایش را نخواهد گرفت.
امام رضا علیهالسلام میفرماید:
121. هو شبیهی و شبیه موسی بن عمران علیهالسلام علیه جلابیت النور تتوقد بشعاع القدس. موصوف باعتدال الخلق و نضاره اللون. یشبه رسول الله فی الخلق
سیمای او شبیه من و شبیه موسی بن عمران است، هالهای از نور او را احاطه کرده، و نور الهی از چهرهاش ساطع است. با خلقت معتدل و درخشش چهره شناخته میشود. اخلاق حمیده او چون جدش رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله است.[29]
لازم به تذکر است که امام رضا علیهالسلام در میان امامان از همه زیباتر بود و به همین دلیل وقتی در مجامع عمومی شرکت میکرد به صورت مبارکش نقاب میزد که نور امامت از زیر نقاب میدرخشید.
122. علامته ان یکون شیخ السن، شاب المنظر، حتی ان الناظر الیه لیحسبه ابن اربعین سنه اودونها. و ان من علامته ان لا یهرم بمرور الایام و اللیالی علیه حتی یاتی اجله
از نشانههای او سیمای جوانی او در سن کهولت است که هر کس او را ببیند او را چهل ساله یا کمتر تصور میکند. و از نشانههای او این است که گذشت زمان در او اثر نکند و تا فرا رسیدن اجلش آثار پیری در او ظاهر نشود.[30]
نزدیک به این مضمون از امام صادق علیهالسلام نیز روایت شده است.
123. المهدی خاشع لله کخشوع النسر لجناحه
مهدی عجلاللهتعالیفرجه در برابر خدا خاشع است، همچون خشوع کرکس در برابر بالش [31]
124. یکون اولی بالناس من انفسهم، و اشفق علیهم من آبائهم و امهاتهم، ویکون اشد الناس تواضعا لله عزوجل، و یکون آخذ الناس بما یأمربه، و اکف الناس عما ینهی عنه
او برای مردم از خودشان اولیتر، از پدر و مادرشان مهربانتر، و در برابر خدا از همه متواضعتر است. آنچه به مردم فرمان دهد خود بیش از دیگران به آن عمل میکند، و آنچه مردم را از آن نهی کند خود بیش از همگان از آن پرهیز میکند.[32]
125. دلالته فی خصلتین: فی العلم و استجابه الدعوه و کل ما اخبربه من الحوادث التی تحدث قبل کونها، فذلک بعهد معهود الیه من رسول الله صلیاللهعلیهوآله توارثه عن آبائه عنه علیهالسلام
دو نشانه بارز دارد که با آنها شناخته میشود: 1. دانش بیکران 2. استجابت دعا، آنچه از رویدادها پیش از وقوع آنها سخن بگوید، به صورت پیمانی است که توسط پدران خود از رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله به ارث برده است.[33]
کعب الاحبار میگوید:
126. مهدی قائم عجلاللهتعالیفرجه از نسل علی بن ابیطالب علیهالسلام است که در اخلاق و اوصاف، شکل و سیما، شکوه و هیبت چون عیسی بن مریم است. خداوند به همه پیامبران هر چه داده، به او نیز داده، با اضافاتی [34]
ابن عربی میگوید:
127. در آفرینش چون رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله و در اخلاق یک درجه پائینتر از اوست. زیرا بدیهی است که کسی نمیتواند در سطح پیامبر اکرم باشد [35]
با اینهمه اوصاف حمیده و صفات جمیله و نشانههای روشنی که از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله و امامان معصوم علیهمالسلام در سیرت و صورت حضرت ولیعصر عجلاللهتعالیفرجه به دست ما رسیده است بدون تردید به هنگام مشاهده آن مهر تابان و قبله خوبان، او را خواهیم شناخت و کوچکترین تردیدی به خود راه نخواهیم داد که تمام اوصاف آن بزرگوار موبهمو در احادیث شریفه بیان شده است و آنها که در غیبت صغری به دیدارش نائل شدهاند همین نشانهها را موبهمو منطبق یافتهاند.
همین اوصاف با این خصوصیات، خود دلیل قاطعی است بر اینکه حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجه یک تن بیش نیست و به اصطلاح: مهدی شخصی است نه نوعی ولی برای روشن شدن آن از نظر برادران اهل سنت تصریح ابنحجر را در اینجا میآوریم:
128. مهدی منتظر عجلاللهتعالیفرجه یک تن بیشتر نیست و هرگز تعددی در آن وجود ندارد.[36]
و در جای دیگری میگوید:
129. اگر در میان آیندگان – از نسل علی و فاطمه – کسی جز مهدی عجلاللهتعالیفرجه نبود، برای جهانیان بس بود.[37]
گذشته از احادیث یاد شده، نشانههای فراوان دیگری نیز در بخشهای بعدی در ضمن احادیث واصله از معصومین علیهمالسلام خواهیم خواند که هر نوع غبار شک و تردید را از سیمای آن یکتا بازمانده الهی خواهد زدود. به علاوه روایات فراوان دیگری که در مورد علائم ظهور و کیفیت بیعت و تعداد اصحاب و مکان ظهور و دیگر ابعاد مربوط به ظهور آن کعبه مقصود و قبله موعود، رسیده است.
به اضافه نام پدر، مادر، نسب، قبیله، خاندان و دیگر ویژگیهای نسبی آن حضرت که در روایات بشماری صریحاً بیان شده است.
از همه مهمتر آن صیحه آسمانی، که به هنگام ظهور آن پیشوای انس و جان، توسط جبرئیل امین، نوید ظهورش داده خواهد شد. و طنین آن ندای آسمانی در سرتاسر جهان طنین خواهد انداخت. و همه ساکنان روی زمین بدون استفاده از دستگاههایی چون تلویزیون و غیره آن را خواهند شنید. و درنتیجه کوچکترین ابهام و اشکالی برای احدی نخواهد ماند. از اینجاست که امام باقر و امام صادق علیهالسلام میفرمایند:
130. ان امرنا ابین من هذه الشمس!
امر ما از این خورشید فروزان، روشنتر است.[38]
آری خورشید فروزان و مهر تابان، دیگر نیازی به راهنما ندارد، هنگامی که طلوع کند، خود دشت و دمن را روشن نماید و چشمها را بهسوی خود خیره سازد.
خورشید امانت هنگامی که از پرده غیبت بیرون آید، خود جهانی را بهسوی خود متوجه سازد، زیرا:
انوار درخشان چهرهاش، نیرومندتر از ید بیضای موسی بر نور خورشید غلبه کند.
دست معجز آسایش، سریعتر از عیسی مسیح کور مادرزاد را بینا سازد و بیماریهای مزمن را شفا بخشد.
عصای موسی، انگشتر سلیمان، تابوت سکینه و دیگر مواریث انبیاء را در دست دارد که بمبهای اتمی و هیدروژنی را هرگز آن اثر نخواهد بود.
سر و قدش استوارتر از هر بنیادی در جهان، بازوی یداللهیاش نیرومندتر از هر نیرویی در جهان، صدای تکبیرش باشکوهتر از هر بانگی در آفاق، دانش بیکرانش افزونتر از دانش هر دانشمندی در زمین و زمان، علم و حلم و شهامت و شجاعت و استقامتش برتر و بالاتر از هر انس و جان:
131. امامان عاقلترین مردمان در خردسالی و داناترین آنان در بزرگسالی است.[39]
و او، وارث صفات جمیله و اخلاق حمیده و علوم کشیده همه آنهاست، که آنچه خوبان، همه دارند، او به تنهایی دارد [40]
خدایی که قادر است همه شرایط نبوت را در کودک خردسالی گرد آورد، چنانکه در مورد حضرت یحیی و حضرت عیسی انجام داد قادر است که بیشتر از آن را به یکتا بازمانده خود که برای هدایت جهان ذخیره نموده است، عطا نماید.
امام رضا علیهالسلام در ضمن یک حدیث طولانی، در سیرت حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجه میفرماید:
132. ...یکون اعلم الناس، و احکم الناس، و اتقی الناس، و احلم الناس، و اسخی الناس، و اعبد الناس... و یری من خلفه کما یری من بین یدیه، ولایکون له ظل... و تنام عیناه ولاینام قلبه، و یکون محدثاً.. و تکون رائحته اطیب من رائحه المسک... و یکون دعاوه مستجاباً حتی انه دعا علی صخره لا نشقت بنصفین
او داناترین مردمان، حکیمترین آنان، پرهیزگارترین انسان، بردبارترین مردمان، سخیترین آنان و عابدترین همگان است. که از پشت سر چون پیش رو میبیند. او را سایه نباشد. دیدگانش در خواب فرو میرود ولی دلش همیشه بیدار است. فرشتگان او را حدیث گویند. عطر وجودش از هر مشکی معطرتر است. دعایش همواره به اجابت میرسد. اگر در مورد سنگی دعا کند از وسط به دو نیم میشود و...[41]